In een uitvoerige brief heeft de SOD, mede namens Heemschut en de SIED, haar bezwaren kenbaar gemaakt over de nieuwbouwplannen van Topicus in een brief aan het College van B&W en aan Topicus.
Hieronder volgt de volledige brief
Aan het College van Burgemeester en Wethouders
In afschrift aan de directie van Topicus ICT, Barcode Architects,
In afschrift aan St. Belangen Bewoners Brinkpoortstraat ,Singel en Keizerstraat,
In afschrift aan besturen van Stichting Oud Deventer, Stichting Industrieel Erfgoed Deventer en Heemschut, afd. Overijssel,
Deventer, 23 november 2021,
Geacht college,
De Stichting Oud Deventer, de Stichting Industrieel Erfgoed Deventer en Heemschut Overijssel hebben op 5 november jongstleden kennis kunnen nemen van het ontwikkelperspectief van Topicus voor het bouwblok Keizerstraat, Singel, Singelstraat, Brinkpoortstraat. Dit gebied ligt binnen het beschermde stadsgezicht en is, een cultuurhistorische parel die wij tot een van onze belangrijkste speerpunten rekenen.
In het cultuurhistorisch onderzoek is een aantal kernwaarden benoemd. Voor deze locatie is een conserverend bestemmingsplan en een beeldkwaliteitsplan van toepassing. Deze instrumenten hebben tot doel om de kwaliteiten en waarden van de oude stad Deventer te borgen. Deze waarden zijn onomstreden.
Elke ontwikkelende partij mag binnen de uitgangspunten van het beschermde stadsgezicht een groot programma realiseren. Uiteraard kun je op ondergeschikte punten aan de wensen van ontwikkelaars tegemoet komen. Volgens de drie erfgoedinstellingen is nu de essentie van het beschermde stadsgezicht dat fundamentele wijzigingen in deze uitgangspunten worden afgewezen, ook als deze het gevolg zijn van een voorgenomen economisch programma. Het economisch programma is dan ondergeschikt. Hierbij speelt een rol dat niet is aangetoond dat het voorgenomen programma op geen enkele andere wijze dan in de oude stad kan worden gerealiseerd. Het private belang dient hierin geen rol te spelen.
De Deventer politiek heeft in januari 2021 een amendement aangenomen dat het gekwantificeerde hoogteaccent en een minimaal bouwvolume uit het perspectief haalde. Dat liet ruimte over om het ontwerp op zijn kwalitatieve kaders te beoordelen. De locatie zou moeten uitwijzen welk programma er mogelijk is. Het huidige beleidskader ‘kwaliteitsbehoud dan wel kwaliteitsverbetering’ (letterlijk geborgd in het beeldkwaliteitsplan o.a. pag. 15) werd opnieuw bekrachtigd.
In de presentatie van 5 november 2021 bevestigde Albert Dijk van Barcode Architects dat er geen sprake is van een gewenst of geëist programma. Het voorlopig ontwikkelperspectief wordt passend gevonden op deze locatie in het beschermde stadsgezicht van Deventer. Als erfgoedinstellingen hebben we het een en ander op de plannen aan te merken. Vanuit algemeen belang zetten we ons in voor het gebouwde erfgoed van Deventer.
Voorlopig positief staan we tegenover:
De bebouwing op de hoek van de Keizerstraat lijkt in maat en schaal goed aan te sluiten bij de Schouwburg. Het beschermd stadsgezicht blijft vanuit het station herkenbaar en beleefbaar.
Het is essentieel de Kweekschool en gymzaal te handhaven als je dit deel van de oude stad serieus neemt. Nieuwbouw tussen de Kweekschool en de gymzaal lijkt in maat en schaal goed te passen. Positief is dat de nieuwbouw wordt voorzien van een kap.
Het gebied wordt beter doorwaadbaar en de voortuinen en het binnengebied krijgen een tuinbestemming. We zien graag dat de gemeente dit in het bestemmingsplan vastlegt. Dat het autoparkeren niet op de locatie een plek moet vinden en dat de kelders deels gebruikt gaan worden voor fietsparkeren zal de druk op de openbare ruimte verminderen. Dit bouwblok in de binnenstad is van groot belang voor de beleving van de binnenstad. De ruimtelijke kwaliteit daarvan moet niet onder druk komen te staan door parkeerplaatsen op het maaiveld dan wel onder de grond. Beleidsuitgangspunt van de gemeente is dat auto’s de stad zo min mogelijk inrijden.
We staan zeer kritisch tegenover de volgende aspecten:
- De typologie van de bebouwing langs de Singel en de groene contramal
Langs de Singel worden de typologie van de Singelbebouwing en de groene contramal onvoldoende als uitgangspunt genomen. De villa’s langs de Singel zijn lager en de verhouding bebouwing/groen klopt. De groene contramal is dominant. Bij de nieuwbouw is de maat van de open ruimte tussen de nieuwe bouwblokken misschien vergelijkbaar maar door de grote hoogte wordt de groene contramal geweld aangedaan. Bij het opstellen van het ontwikkelde zou Topicus, net als de gemeente, de Singel met de voorname woongebouwen als uitgangspunt moeten nemen.
De gekoppelde villa’s naast de oude Kweekschool aan de Singel zijn in schaal en maat veel te groot ten opzichte van de korrel van het beschermd stadsgezicht. Wil de bebouwing een villatypologie krijgen, dan is het beter is om de villa’s los te zetten.
In de geschiedenis zijn er meerdere grotere kantoorgebouwen langs de Singel gerealiseerd. Deze ontwikkeling in het verleden mag geen legitimering vormen voor een verdere schaalvergroting van de Singelbebouwing.
De typische cultuurhistorisch waardevolle bebouwing langs de Singel heeft een kap. Een kap drukt het volume enigszins.
2) Bebouwing langs de Brinkpoortstraat
De bebouwing langs de Brinkpoortstraat is beslist te hoog. Wij vragen om de huidige bouwmogelijkheden in het bestemmingsplan als uitgangspunt te nemen (maximum bouwhoogte 11,5 meter) of voor de nieuwbouw de bouwmogelijkheden voor de bebouwing aan de overzijde (maximum bouwhoogte 13,5 meter en maximum goothoogte 11,5 meter) over te nemen. Hier geldt dat de bouwmassa minder massaal oogt indien de bovenste laag wordt uitgevoerd als kap.
3) Bebouwing op het binnenterrein
De bebouwing op het binnenterrein is te hoog. De oude stad is opgebouwd uit bouwblokken met een groen en rustig binnengebied. Voor het leefklimaat is dit van groot belang. De bebouwing op het binnenterrein moet in functie ondergeschikt zijn en maximaal twee lagen hoog worden.
Aandachtspunten bij de uitwerking:
Het beeldkwaliteitsplan geeft duidelijke ambities mee wat betreft de toe te passen materialen, de hoogstaande detaillering, samenhang , karakter, compositie en kleur. Wij dringen er op aan deze aspecten mee te nemen om tot een samenhangend voorstel voor de stad te komen. In het plan zoals het nu voorligt, trekken vooral de witte massa’s de aandacht. Dit doet denken aan de Mimik waarbij de gewenste samenhang met de stad niet is gelukt.
Het is zaak de overgang tussen openbare, semiopenbare en privéruimtes goed te ontwerpen. In het ontwerp kunnen de hekken nu al meegenomen worden.
Het is belangrijk vooraf te formuleren in hoeverre de bestaande Kweekschool en gymzaal getransformeerd kunnen worden en nu al te kennen geven wat mogelijk is.
Conclusie:
Onze conclusie is dat het Barcode Architects en de opdrachtgever nog onvoldoende is gelukt een nieuwe inpassing te ontwerpen die daadwerkelijk voortbouwt op de aanwezige kwaliteiten van de plek. Er ontstaat nog geen samenhang tussen het bestaande en het nieuwe.
Wij zijn ervan overtuigd dat het onmogelijk is om een programma van bijna 17.000 m2 te bouwen op deze locatie en tegelijkertijd de uitgangspunten van het beschermd stadsgezicht voldoende in acht te nemen.
Wij, liefhebbers van het beschermde stadsgezicht, hopen dat onze opmerkingen het architectenbureau kunnen inspireren om tot een aanvaardbaar ontwerp te komen.
Met vriendelijke groeten namens,
Stichting Oud Deventer. Heemschut Stichting Industrieel Erfgoed Deventer
Wim Koetsveld (voorzitter) Peter Dekker Eric Giesbers (voorzitter)
Ps. Deze reactie zullen wij in afschrift sturen aan de wethouders en de gemeenteraad van Deventer, aan het Kwaliteitsteam en aan de Planadviesraad Monumenten en Beschermd Stadsgezicht.